این پروپوزال در قالب فرمت word قابل ویرایش ، آماده پرینت و ارائه به عنوان پروژه پایانی میباشد

چکیده

هدف پژوهش حاضر مطالعه میزان استفاده از اینترنت و وابستگی به آن در میان دانشجویان دانشگاه آزاد فراهان می باشد. تحقیق از نظر هدف کاربردی و از نظر ماهیتِ گردآوری اطلاعات توصیفی- پیمایشی است. جامعه آماری شامل دانشجویانی است که در مقطع کارشناسی در حال تحصیل و حداقل یک سال تحصیلی را گذرانده باشند. نمونه ها به روش خوشه ای تصادفی انتخاب و حجم نمونه ها نیز با استفاده از جدول مورگان تعیین گردیده است. از میان ۲۰۰۰ دانشجوی دانشگاه آزاد، ۸۰۰ دانشجوی رشته انسانی انتخاب و طبق جدول مورگان ۲۶۰ دانشجو جهت مطالعه انتخاب شدند. این بررسی با استفاده از ابزار چک لیست به عنوان تعداد واحدهاي افتاده، معدل كل در ترم‌هاي اخير، افت معدل كل در ترم‌هاي اخير و مشروطي و پرسش نامه اعتياد به اينترنت يانگ انجام پذیرفت، همچنین با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ تحقیق از پایایی قابل قبولی برخوردار بوده است. يافته‌هاي مطاله حاكي از وجود رابطه مثبت و معني‌داري بين ميزان اعتياد اينترنتي و افت تحصيلي در بين دانشجويان مي‌باشد.

كلمات كليدي: اعتياد به اينترنت، افت تحصيلي

فهرست مطالب:

فصل اول: کلیات.. 3

مقدمه 4

بیان مسئله 5

اهمیت و ضرورت تحقیق. 8

فرضیات.. 9

تعریف اصطلاحات.. 10

افت تحصیلی. 10

فصل دوم :ادبیات و پیشینه تحقیق. 11

پیشینه  نظری.. 12

پیشینه تحقیق در داخل کشور 14

پیشینه تحقیق در خارج از کشور 17

فصل سوم: روش تحقیق. 21

فصل چهارم: یافته ها 23

فصل پنجم: بحث و نتیجه گیری.. 25

منابع. 28

فهرست جداول:

جدول1 : توزیع فراوانی پاسخگویان بر حسب جنس و وضعیت تاهل و مقطع تحصیلی.........................26

جدول2: نتایج آزمون تی دو نمونه مستقل بر حسب میزان معدل به تفکیک دو گروه...........................26

جدول3: نتایج آزمون همبستگی پیرسون میزان اعتیاد به اینترنت و افت تحصیلی..................................26

تحصیل فرزندان امروزه یکی از دغدغه های مهم خانواده های کشورمان را تشکیل می دهد این دغدغه بیشتر به دلیل وابستگی آینده فرزندان به میزان توفیق آنان در تحصیل استاگر چه این دل نگرانی ها برای اعتلا و ارتقای تحصیلی فرزندان و در کل نظام آموزش و پرورش نقطه ای امید بخش و خوشایند به حساب می آید. به نظر می رسد نظام تربیتی ما باید به گونه ای برنامه ریزی شود که از سویی افت تحصیلی را کاهش دهد و کارایی آموزشی را بالا ببرد و راه های پیشرفت تحصیلی را برای اعتلای آموزشی در پیش گیرد وقتی صحبت از افت تحصیلی می شود شامل جنبه های مختلف شکست چون غیبت مطلق از مدرسه ترک تحصیل قبل از موعد مقرر، تکرار پایه تحصیلی ، کیفیت نازل تحصیلات دانش آموزان با آنچه تداعی میگردد. اما جنبه ديگري كه باعث افت تحصيلي مي‌گردد، استفاده بيش از حد از اينترنت است. كامپيوتر و اينترنت يكي از وسايل ارتباطي در عصر جديد است كه توسط انسان بكار گرفته شده است اين وسيله باعث سرعت و دقت در كارها و گسترش ارتباطات شده است بگونه اي كه كره زمين را تبديل به دهكده جهاني كرده است. با توجه به اينكه قشر محصل و دانشجو از عمده مصرف‌كنندگان اينترنت هستند و همچنين با وجود اين نفوذ و گسترش آن باعث بروز مشكلاتي در جوامع شده است از جمله اين مشكلات مي توان به افت تحصيلي در بين دانشجويان اشاره كرد (رامين‌راد، 1397).

گسترش رایانه‏های شخصی و افزایش اتصال به اینترنت در خانه و محل کار، منجر به ظهور معضلی به نام «اعتیاد آنلاین» شده است. «اعتیاد به اینترنت»، «اختلاف ناشی از استفاده بیش از حد از اینترنت» یا «استفاده نامعقول و بیمارگونه از اینترنت»، همگی عبارت‏هایی هستند که برای توصیف یکی از بیماری‏های نوین ناشی از اینترنت به کار می‏روند. اعتیاد به اینترنت شامل اعتیاد به اتاق‏های گپزنی، هرزه‏نگاری، قمار آنلاین و خریدهای اینترنتی می‏شود. اعتیادهای رفتاری، همچون اعتیاد به شبکه اینترنت، می‏توانند موجب تخریب سلامت، روابط، احساسات و نهایتا روح و روان فرد گردند (گرينفيلد، 1384)

بیان مسئله

بیش از چهار دهه از اختراع اینترنت و بیش از بیست سال از استفاده همگانی از آن می گذرد و در همین مدت کوتاه شاهد رشد بسیار چشمگیر این پدیده بوده ایم. اینترنت اکنون در همه جا حضور دارد و کاربردهای جدید و متنوع تری پیدا کرده است و بر تمام سنین و افراد مختلف تاثیر گذاشته است.

به طوري كه صاحبنظران اينترنت را يك ابزار قدرتمند موثر براي تدريس و يادگيري مي‌دانند و از آن به عنوان كليد آموزش در هزاره سوم نام مي‌برند (موحد محمدی و ايرواني، ۱۳۸۱). همچنين استفاده از اینترنت سبب شده است تا دانشگاه ها در ایجاد زیرساخت های اطلاع رسانی و ایجاد شبکه های درون سازمانی و برون سازمانی پیشگام باشند (درگاهی، ۱۳۸۲).

همچنين محققان بسياري به اثرات منفي استفاده از اينترنت بر نتايج تحصيلي اشاره كرده‌اند و نتايج تحقيقات آنها نشان داده است كه بين اعتياد به اينترنت و كاهش پيشرفت تحصيلي ارتباط معناداري وجود دارد. به نوعي دريافتند كه اينترنت با تمام قابليت‌هايي كه دارد، در صورت استفاده ناصحيح مي‌تواند دچار افت عملكرد تحصيلي گردد (يانگ[1]، 1996؛ ديويس و همكاران، 2002، سوهيان كيم[2]، 2011، كاندامير[3]، 2014؛ ويزشفر، 1384).

به عبارتي مي‌توان گفت اینترنت بخودی خود ابزاری بی ضرر است ولی استفاده بیش ازحد موجب اعتیاد به آن می شود. وابستگی به اینترنت موضوع جالب و تازه ای است که در سال های اخیر بعنوان اعتیاد رفتار محور مورد توجه قرار گرفته است (درگاهی، ۱۳۸۲).

در نهايت از طريق تأثير فراواني كه مي‌تواند بر سلامت روان‌شناختي دانشجويان داشته باشد، بر عملكرد تحصيلي آنان نيز تأثير منفي مي‌گذارد (واينستين[4]، 2010).

استفاده درست از اینترنت نه تنها نامطلوب نیست بلکه باید جوانان را بیش از پیش با استفاده های مهم آشنا نمود. با عدم استفاده صحیح از اینترنت و جستجوهای کنجکاوانه دانشجویان بصورت بی هدف و بی برنامه نه تنها آنها را از رسالت اصلی اینترنت در دانشگاه دور می کند، بلکه بدلیل ایجاد نوعی اعتیاد به اینترنت و صرف بیشترین زمان اوقات فراغت دانشجویان، می تواند تاثیر منفی بر عملکرد تحصیلی دانشجویان داشته باشد. از آنجاکه وابستگی به اینترنت می تواند وضعیت تحصیلی دانشجویان را دچار تزلزل نماید و سبب افت تحصیلی و کاهش معدل آنها گردد، تلاش جهت جلوگیری از هدر رفتن فرصت های مفید دانشجویان ضروری است. لذا اين پژوهش در پي آن است آيا اعتياد به اينترنت بر افت تحصيلي دانشجويان تأثير گذار است؟

[1] . Yung

[2] . Soohyun Kim

[3] . Kandemir

[4] . Weinstein

اهمیت و ضرورت تحقیق

هم زمان با دسترسی گسترده مردم به اینترنت شاهد نوعی وابستگی در نوجوانان و جوانان هستیم. به طوري كه در چند دهه گذشته، اعتياد به اينترنت و آسيب‌هاي ناشي از آن به يك نگراني جهاني براي عموم مردم تبديل شده است (نيازپور، 1395). از طرفی، در عین حال که روابط افراد به ویژه (نوجوانان و جوانان) در جهان مجازي افزایش می یابد، در مقابل از روابط آنها در جهان واقعی کاسته میشود (سامسون و کین، 2005 ، به نقل از غفاري،1389). لذا در راستای مقابله با مضرات این فناوری نوین نیز باید گام‏هایی برداشته شود. به طوري كه كشورهايي مانند چين و كره‌جنوبي اعتياد به اينترنت را به عنوان يك تهديد مهم براي سلامت عمومي شناسايي كرده‌اند و هر دو كشور به دنبال آموزش، پژوهش و درمان اين مسئله هستند (كاش[1] و همكاران، 2012).

افت تحصيلي ناشي از اعتياد به اينترنت يكي از مهمترين مسـائل و مشـكلات نظامهـاي آموزشي است زيرا هرساله از اين طريق، تعداد زيادي از منابع و استعدادهاي بالقوه انسـاني و اقتصـادي تلـف  مي شـود (ناستي‌زايي، 1388). همچنين افت تحصيلي باعث ايجاد مسائل و مشكلات روحي، خانوادگي و اجتماعي براي دانشجويان مي شـود (ويزشفر، 1384). از آنجا كه وابستگي به اينترنت مي تواند وضعيت تحصيلي دانشجويان را دچار تزلزل نمايد وسبب كاهش معدل وافت تحصيلي آنان گردد تلاش جهت جلوگيري از به هدر رفتن فرصت هاي مفيد دانشجويان ضروري است. توجه به اهمیت پیشگیری پیش از درمان و توجه به اینکه اعتیاد به اینترنت بعنوان مشکل در نسل جوان و آینده سازان جامعه می باشد، اقداماتی از قبیل نحوه صحیح استفاده از اینترنت و افزایش اطلاعات نسبت به رایانه و اینترنت ضروری است. لذا پژوهش حاضر، به این مهم کمک خواهد کرد.

[1] . Cash

فرضیات

1 بین اعتیاد به اینرنت و افت تحصیلی رابطه معنا داری وجود دارد.

2 بین  معدل دانشجویان و میزان استفاده از اینترنت ارتباط معنا داری وجود دارد.

تعریف اصطلاحات

اعتیاد به اینترنت

انجمن روان پزشكي آمريكا اعتياد به اينترنت را يك الگوي استفاده از اينترنت كه موجب اختلال عملكردي شده و با حالات ناخوشايند دروني در طول يك دور ه ي دو ماهه همراه باشد تعريف كرده است.

افت تحصیلی

افت تحصیلی کاهش نسبی فعالیت درسی و مطالعه یک دانش آموز در یک دوره نسبی  در مقایسه با دوره نسبی قبل از آن می باشد.

پیشینه  نظری

اعتیاد به اینترنت

با وجود پژوهش های گسترده در سال های اخیر در این زمینه، هنوز توافقی بین روان شناسان در زمینه تعریف و اندازه گیری این اختلال حاصل نشده است. علاوه بر این، یک نظریه جامع که بتواند تعیین کند چگونه این اختلال به بهداشت روانی یا اجتماعی ارتباط پیدا می کند، وجود ندارد. کاپلان در سال ۲۰۰۲ این اختلال را چنین تعریف کرده است: «نوعی استفاده از اینترنت که بتواند مشکلات روان شناختی، اجتماعی، درسی و یا شغلی در زندگی فرد ایجاد کند». رایج ترین اصطلاح «اعتیاد به اینترنت» این است که نوعی وابستگی رفتاری به اینترنت ایجاد می کند. (امیدوار و صارمی، ۱۳۸۱)

به نظر دیویس[1] استفاده از اینترنت صرفاً یک رفتار اعتیادآمیز نیست، بلکه مجموعه ای از عوامل شناختی و رفتاری را در زمینه اینترنت تشکیل می دهد که روی زندگی فرد اثر منفی می گذارد (ديويس و همكاران، 2002)

اعتیاد به اینترنت اصطلاحی بود که اولین بار به وسیله دکتر کیمبرلی یانگ[2] مطرح گردید. این اختلال با عناوین متفاوتی از قبیل" وابستگی رفتاری به اینترنت"، "استفاده مشکل زا از اینترنت"، "استفاده بیش از حد به اینترنت"، "سوء استفاده از اینترنت"، "غیر سازشی و اختلال اعتیاد به اینترنت" معرفی می شود (يانگ، 1996). اما اختلال به اینترنت در نوشته های اخیر کسانی چون "یانگ"، "دیویس"، "کاپلان" ، "گلدبرگ"،"گروهل" و"گریفیتز" بیشتر از عناوین دیگر به کار رفته است. به طورکلی این اختلال را می توان به عنوان نوعی استفاده از اینترنت که بتواند مشکلات روان شناختی، اجتماعی، درسی یا شغلی در زندگی فرد ایجاد کند تعریف کرد. (امیدوار و صارمی، ۱۳۸۱)

[1] . Davis

[2] . Kimberly Young

پیشینه تحقیق در داخل کشور

در این قسمت به برخی از تحقیقات انجام گرفته که به موضوع اعتیاد اینترنتی نزدیک است اشاره مختصر شده است .

باقري بنجار و همكاران (1389) پژوهشي با عنوان بررسي تاثير اعتياد به اينترنت بر افت تحصيلي در بين دانشجويان دانشگاه شاهد تهران انجام دادند. در يك مطالعه مقطعي-  تحليلي بر روي دانشجويان دانشگاه شاهد كه حداقل يك ترم را گذرانده بودند،260نفر به صورت نمونه گيري طبقه اي وارد مطالعه شدند جمع آوري داده ها با استفاده از پرسشنامه اعتياد به اينترنت يانگ انجام شدوافت تحصيلي نيز با استفاده ازتعداد واحدهاي افتاده،معدل كل در ترم هاي اخير،افت معدل كل در ترم هاي اخير ومشروطي در طول دوره تحصيل سنجيده شده است. يافته هاي مطالعه، حاكي از وجود رابطه مثبت ومعني داري بين ميزان اعتياد اينترنتي وافت تحصيلي در بين دانشجويان مي باشد. 

چهرقاني (1397) پايان‌نامه اي با عنوان تاثیر آموزش سواد رسانه ای بر کاهش اعتیاد به اینترنت، افت تحصیلی و میزان کتابخوانی دانش آموزان دختر متوسطه اول شهر قم در سال تحصیلی 97-1396 انجام داد. روش پژوهش حاضر از نوع مطالعات نیمه تجربی به‌صورت پیش‌آزمون - پس‌آزمون با گروه آزمایش و گواه بود. آزمودنی‌های از طریق نمونه‌گیری دردسترس از جامعه دانش‌آموزان قم انتخاب شدند که تعداد 30 نفر بود و به صورت تصادفی در دوگروه آزمایش 15 نفر و گروه گواه 15 نفر جایگزین شدند. انتخاب نمونه بدین صورت است که از بین دانش آموزانی که نمرات بالایی در مقیاس اعتیاد به اینترنت و نمرات پایینی در کتابخوانی کسب کنند و همچنین دارای افت تحصیلی باشند. ابزارهای پژوهش شامل تست اعتیاد به اینترنت یانگ (1999) بود و برای سنجش افت تحصیلی از میانگین نمرات تکوینی، پایانی و نوبت دوم استفاده شد که به طور معمول در مدرسه برگزار می‌شود و برای سنجش میزان کتابخوانی از پرسشنامه محقق ساخته استفاده شد. براساس نتایج، نمرات اعتیاد به اینترنت گروه آزمایش در پس آزمون نسبت به گروه گواه کاهش داشته است و همچنین، نمرات معدل تحصیلی و کتابخوانی گروه آزمایش در پس آزمون نسبت به گروه گواه افزایش داشته است، که متاثر از آموزش سواد رسانه‌ای بوده است. بنابراین پیشنهاد می‌شود از آموزش سواد رسانه‌ای به منظور بهبود وضعیت تحصیلی، روانشناختی و اجتماعی دانش‌آموزان استفاده شود.

پیشینه تحقیق در خارج از کشور

در این قسمت برخی از تحقیقات انجام گرفته در خارج از کشور که از جوانبی به موضوع اعتیاد اینترنتی نزدیک است اشاره شده است .

در سال ۱۹۹۵ روانشناسی بنام گلدبرگ، اعتیاد جدیدی را کشف کرد. او با مردمی رو برو شد که برای دیدن مانیتور کامپیوترشان خانواده را رها کرده بودند. آنها در بسیاری از موارد ترجیح می دانند وقت خود را با کامپیوتر و در سایت های مختلف اینترنت بگذرانند. به این ترتیب او اعتیاد جدیدی را کشف کرد و به تدریج محققین جنبه های دیگر این اعتیاد را شناسایی نمودند. (امیدوار، ۱۳۸۵)

فصل سوم: روش تحقیق

روش تحقیق حاضر یک مطالعه مقطعی تحلیل بوده است که بر روی دانشجویان در سال 93 انجام گرفت، گذراندن حداقل یک ترم از کل دوره تحصیل در دانشگاه، اشتغال به تحصیل در ترم جاری  و رضایت جهت ورود به مطالعه از شرایط ورود به پژوهش بود. نمونه گیری به روش تصادفی ساده انجام شده است.

نمونه آماری: محاسبه حجم نمونه  با در نظر گرفتن سایر مطالعات مشابه حداقل برابر با 260 برآورد گردید.

جامعه آماری: جامعه آماری این پژوهش کلیه دانشجویان مشغول به تحصیل در دانشگاه  پیام نور شهرکرد بوده است.

جمع آوری داده ها با استفاده از پرسشنامه ساختار یافته نئو انجام شده است.این پرسشنامه شامل 30 سوال است که به ترتیب از کاملا موافق، موافق، مخالف و کاملا مخالف امتیازات 1 تا 4 تعلق می گیرد.

اطلاعات جدول بالا نشان می دهد که 61/2 %  (159 نفر) زن و 8/38% (101 نفر) نیز مرد بوده اند. همچنین 9/81% ( 213 نفر) پاسخگویان مجرد 1/18% (47 نفر) نیز متاهل بوده اند و همچنین 1/83% (216 نفر) کارشناسی و 9/16 % (44 نفر) نیز تحصیلات خود را دانشجوی ارشد گزارش کرده اند.

فصل پنجم: بحث و نتیجه گیری

افت تحصیلی یک معضل مهم و چند وجهی است و برای پیشگیری از آن بایستی به نقش عوامل متعدد داشت. شناسایی دانننشجویان در معرض خطر افت تحصیلی و کمک به آنها یک گام اساسی در برنامه های پیشگیرانه محسوب می شود.

به طور کلی  عوامل مختلفی وجود دارند که در رفتارهای تحصیلی دانشجویان مداخله می کنند و می توانند در پیشگیری از شکست تحمیلی مورد توجه قرار گیرند. که یکی از آنها اعتیاد به اینترنت است.

کارشناسان معتقدند مشکل اعتياد اينترنتي از عوارض زندگي در دنياي متمدن است ولي با اين حال اين مشکل در جوامع غربي کمتر از جوامع شرقي به چشم مي‌خورد و علت اين امر اين است که در جوامع غربي ارايه اينترنت به درون جامعه به همراه يک برنامه مدون و پايدا

منابع

1. آصف زاده سعید، رفعتی مریم. چگونگی به روزکردن اطلاعات پزشکان و دندانپزشکان پس از فراغت از تحصیل. مجله دانشگاه علوم پزشکی گیلان. ۱۳۸۵; ۱۵ (۶۰) :۹۵-۱۰۱.
2. امیدوار، احمد، صارمی، علی اکبر، ۱۳۸۱ ، اعتیاد به اینترنت (توصیف، سبب شناسی، پیشگیری، درمان و مقیاس های سنجش اختلال اعتیاد به اینترنت) ، مشهد، انتشارات تمرین
3. باقری بنجار، عبدالرضا و حشمتی، محمدرضا و کرمانی، بهناز،1389،بررسی تاثیر اعتیاد به اینترنت بر افت تحصیلی در بین دانشجویان دانشگاه شاهد تهران،اولین همایش کشوری دانشجویی عوامل اجتماعی موثر بر سلامت،تهران.
4. پوررضاييان، هدي و رستمي، رضا (1395). اعتیاد به اینترنت: اختلالی نو در نسخه ی آتی راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی، فصلنامه رویش روان شناسی، 5 (4) (پیاپی 17).
5. پیرزاده، آسیه (1390). بررسی میزان اعتیاد به اینترنت در دانشجویان دانشگاه پیام‌نور اصفهان واحد کهندژ. مجله تحقيقات سلامت، ۷ (۵): 580-586.
6. چهرقاني، سمانه (1397). تاثیر آموزش سواد رسانه ای بر کاهش اعتیاد به اینترنت، افت تحصیلی و میزان کتابخوانی دانش آموزان دختر متوسطه اول شهر قم در سال تحصیلی 97-1396. پايان‌نامه كارشناسي ارشد رشته علوم تربيتي گرايش تكنولوژي آموزشي، دانشگاه اراك، استاد راهنما: منصور عبدي.
7. Cash, H., D Rae, C., H Steel, A., & Winkler, A. (2012). Internet addiction: A brief summary of research and practice. Current psychiatry reviews, 8(4), 292-298.
8. Davis RA, Flett GL, Besser A. (2002). Validation of a new scale for measuring problematic internet use: implications for pre-employment screening. Cyberpsychol Behav 5(4): 331-45.