مقدمه:

بنای تاریخی، یک مکان، سایت، محوطه یا میراث تاریخی رسمی مکانی است که در آن پاره ویا پاره‌هایی از تاریخ سیاسی، نظامی،فرهنگی، و اجتماعی به دلیل ارزش میراث فرهنگی آن‌جا نگاهداری شده‌است. مکان‌های تاریخی معمولاً توسط قانون و نهادهای قانونی محافظت می‌شوند، و بسیاری از آنها به طور رسمی سایت تاریخی ملی شناخته شده‌اند. یک سایت تاریخی ممکن است ساختمان، چشم‌انداز، سایت یا یک ساختار باشد که از اهمیت محلی، منطقه‌ای، یا ملی برخوردار است. بازدید کنندگان مکان‌های تاریخی

مکان‌های میراثی تاریخی و دیگر جاهای میراثی، اغلب به گونه‌ای نگهداری می‌شوند که برای بازدید عمومی آمادگی داشته‌باشند. بازدید کنندگان ممکن است با احساسی نوستالژیک (آمیزه‌ای از غم افسوس و شادی افتخار)، برای دوران گذشته، در پی فراگیری آموزه‌هایی درباره بخشی از میراث فرهنگی خود، یا علاقه‌مندی‌های متعارف عمومی در یادگیری بیشتر در مورد بافت تاریخی این گونه سایت‌ها از آنها بازدید کنند. بسیاری از سایت‌ها تورهایی توسط کارکنان آموزش دیدهٔ سایت برای بازدید کنندگان،ارائه می‌دهند. این تورها برای نشان دادن و تفسیر چگونگی زندگی در زمانی که آن سایت آن دوره را نمایندگی می‌کند راه‌اندازی شده‌اند. سایت همچنین می‌تواند مجهز به یک «مرکز بازدید کننده» (ویزیتور سنتر) با معماری و امکانات مدرن‌تر باشد، که به عنوان درگاهی بین جهان خارج و سایت تاریخی ایفای نقش می‌کند، و اجازه می‌دهد تا بازدید کنندگان بتوانند برای کسب برخی از دانستنی‌های سایت؛ بدون در معرض آلودگی قرار دادن بیش از حد بخش‌های حساس آن، به اطلاعات مورد نیاز خود دست‌رسی داشته باشند.

ارامنه مقیم جلفاى اصفهان در ساحل جنوبى زاینده رود فرزندان ارامنه‏اى به شمار مى ‏روند كه در دوره پادشاهى شاه عباس اول به فرمان آن شهریار از مسكن اصلى خود جلفا در كنار نهر ارس به پایتخت وى كوچ داده شدند. توجه مخصوص شاه عباس به ارامنه اصفهان سبب شد كه ارمنیان شهرهاى دیگر ایران نیز به اصفهان روى آوردند و در اندك زمانى بر جمعیت و وسعت جلفا افزوده شده و چون از پرتوكار و تجارت ثروتمند شدند به ساختن خانه‏ها و كاروانسراها و كلیساهاى بزرگ همت گماشتند از آن جمله خواجه نظر از بازرگانان معتبر جلفا دو كاروانسراى بزرگ بنیان گذاشت و نزدیك هفت هزار تومان به پول آن زمان صرف این كار كرد. یكى دیگر از تجار بزرگ ابریشم به نام خواجه آودیك نیز در جلفا كلیساى زیبایى ساخت كه با چراغها و قندیلهاى زرین و سیمین و تابلوها و تصاویر گرانبها زینت یافته و تمام مخازج آن را در حیات خود به عهده گرفت. این كلیسا كه در زمان شاه عباس به نام كلیساى آودیك معروف بوده امروز در حاشیه خیابان نظر و میدان جلفا قرار دارد و به نام كلیساى مریم معروف شده است.

 شادرن تاجر و جهانگرد فرانسوى كه نزدیك چهل سال پس از مرگ شاه عباس بزرگ در زمان شاه سلیمان صفوى به اصفهان آمده درباره جلفا مى‏نویسد كه بزرگترین محلات خارج شهر اصفهان است كه یك فرسنگ طول و یك فرسنگ عرض دارد و از دو قسمت تشكیل مى‏شود یكى جلفاى قدیك كه در زمان شاه عباس اول ساخته شده و دیگرى جلفاى نو كه از آثار دوره سلطنت شاه عباس دوم است. جلفاى نو از هر جهت بر جلفاى كهنه برترى دارد زیرا كوچه‏هاى آن وسیع و مستقیم و پردرخت است. جلفا پنج كوچه بزرگ دارد كه امتداد آنها از مشرق به مغرب است. بازارى خوب با چند حمام و دو كاروانسرا و یك میدان و یازده كلیسا دارد. در جلفا از  3400  تا3500  خانه هست. خانه‏هاى كنار زاینده رود را بسیار عالى و زیبا شبیه به عمارات سلطنتى ساخته‏اند. شاه عباس اول و شاه صفى كه به ارامنه توجه خاص داشتند مكرر به خانه‏هاى ایشان مى‏رفتند.

 آنچه را شاردن نوشته امروز هم مى ‏توان ملاحظه نمود با این تفاوت كه وسعت امروز جلفا خیلى بیش از سابق شده و با آبادیهاى مجاور آن منطقه وسیعى را در جنوب اصفهان تشكیل مى‏دهد اما تعداد ارامنه مقیم جلفا خیلى كاهش یافته است. امروز در جلفاى اصفهان بیش از پنجهزار ارمنى زندگى نمى‏كنند و سایر سكنه این قسمت را ایرانیان مسلمان تشكیل مى‏دهند اما كلیساهایى كه شاردن به وجود آنها اشاره مى‏كند در سرجاى خود باقى هستند و معروفترین آنها كلیساى وانك و بدخهم یا (بیت اللحم) و مریم و استیفان و گریگور مقدس و یوحنا و میناس و نرسس و سر گیس و گیورگ ( كلیساى غریب ) است.

 شاه عباس براى جلب خاطر ار