فصل اول : چارچوب کلی پژوهش… ۲

۱-۱مقدمه. ۳

۲-۱ بیان مسأله پژوهش… ۶

۳-۱ اهمیت نظری و عملی پژوهش… ۸

۴-۱ اهداف پژوهش… ۱۰

۵-۱ سئوال ها و فرضیه های پژوهش… ۱۱

۶-۱ متغیرهای پژوهش… ۱۲

۷-۱ تعریف متغیرها و اصطلاحات.. ۱۲

فصل دوم. ۱۵

ادبیات و پیشینه پژوهش… ۱۵

مقدمه : ۱۶

علایم افسردگی  و سبک های  آن. ۱۷

سبک حل مسأله : ۳۷

ساختار شناختی حل مسأله. ۴۲

حل مساله و مؤلفه های فراشناختی.. ۴۵

حل مسئله / تصمیم گیری.. ۴۶

پیشینه مقابله : ۴۸

نظریه مقابله. ۴۹

سبک های مقابله , تعاریف , طبقه بندی.. ۵۲

طبقه بندی شیو های مقابله : ۵۳

منابع حمایتی مقابله : ۵۵

ادراک استرس در الگوی تبادلی.. ۵۷

افسردگی / سبک حل مساله. ۵۹

حل مسأله / عزت نفس / منبع کنترل. ۶۷

استرس / عزت نفس   / منبع کنترل. ۷۰

استرس / افسردگی / حمایت اجتماعی.. ۷۱

پیشینه مطالعاتی.. ۷۶

پژوهشهای انجام شده در خارج از کشور: ۸۱

فصل سوم. ۸۷

روش پژوهش… ۸۷

روش پژوهش… ۸۸

۱-۳ طرح پژوهش… ۸۸

۲-۳ جامعه آماری.. ۸۸

۶-۳ روش نمونه برداری و حجم نمونه. ۸۸

۴-۳ ابزارهای پژوهش… ۸۹

۵-۳ روش اجرای پژوهش… ۹۸

۶-۳ روش تجزیه و تحلیل داده ها ۹۹

فصل چهارم. ۱۰۰

تجزیه و تحلیل آ ماری.. ۱۰۰

مقدمه. ۱۰۱

فصل پنجم. ۱۱۲

خلاصه پژوهش… ۱۱۲

بحث و نتیجه گیری.. ۱۱۲

تجزیه و تحلیل نتایج : ۱۱۴

بحث و نتیجه گیری : ۱۲۳

محدودیت های پژوهش… ۱۲۵

پیشنهادها ۱۲۶

منابع فارسی.. ۱۲۸

.

خلاصه ای کوتاه از مقاله بررسی رابطه بین سبک های حل مساله بین دانشجویان افسرده و بهنجار   را در زیر می توانید ببینید.

مقدمه

بسیاری از انسان ها قادر به حل مساله و برطرف کردن ، به حداقل رساندن و یا تحمل استرس نمی باشند و معمولاً از مقابله های ناکارآمد، ناسازگار و مضری استفاده می کنند که باعث بروز استرس های بیشتری می گردد که اثرات آنها وخیم تر و عظیم تر از استرس اولیه است.

افراد افسرده نسبت به آینده دید انعطاف پذیری ندارند. آنها احتمالاً بیشتر از افراد غیر افسرده آینده خود را منفی می بینند و به نظرشان احتمال دستیابی به تجارب خوشایند کمتر است به همین دلیل افراد افسرده به جای تلاش برای دستیابی به موفقیت های با ارزش در آینده تمام نیروی خود را صرف اجتناب از موقعیت های ناخوشایند موجود می کنند ( ورتهایم  ، ۱۹۸۳).

بیان مسأله پژوهش

افراد با وقایع تنش زای زندگی , ناکامی ها و ناامیدی ها روبرو می شوند؛ بعضی افراد قادرند از تجربه های ناخوشایند زندگی استفاده کنند, در حالی که دیگران در افسردگی خود باقی می مانند؛ کسانی که خود را از افسردگی نجات می دهند واجد نوعی تفکر زیر بنایی هستند بنحویکه از تدابیر و راهبردهای موثرتری سود می جویند. تعدادی از پژوهشگران عوامل مشترکی را در افرادی که به احتمال زیاد افسرده می شوند و هم چنین نوع مداخله آنان در حل مسائل و مشکلات زندگیشان را شناسایی کرده اند و دریافتند که از طریق سنجش همبستگی بین پاسخ های رویارویی ترجیح داده شده افراد افسرده و مقایسه راه حل های آنان با افراد غیر افسرده می توان راهبردهای مؤثر مقابله با افسردگی را شناسایی کرد.

اهداف پژوهش

توانایی های روانی – اجتماعی فرد را قادر می سازد تا در ارتباط با سایر انسان ها , جامعه , فرهنگ و محیط خود مثبت و سازگارانه عمل کرده و سلامت روانی خود را تأمین کند .

نظریه های آسیب شناسی روانی افسردگی بیشتر بر محتوای  شناخته و باورها و نگرش ها متمرکز بوده اند و کمتر به فرم شناخت در افسردگی و دیگر اختلالات بالینی توجه کرده اند

علایم افسردگی  و سبک های  آن

برای درک اصطلاح بالینی افسردگی انجمن روان پزشکی امریکا( ۱۹۹۴) اظهار می دارد که افراد دچار افسردگی بالینی به مدت ۲ هفته یا بیشتر علایم زیر را تجربه می کنند:

تغییر در اشتها, آنها یا کم اشتها می شوند و وزن را از دست می دهند و یا پراشتها می شوند و وزنشان زیاد می شود.

بی خوابی یا خواب بیش از حد معمول .

سبک حل مسأله :

افراد اغلب به این دلیل در مشکلی می مانند که سرسختانه تنها یک راه حل را برای مشکل خود به کار می برند, هنگامی که این راه حل عمل نمی کند آنها با تلاش بیشتر و با همان راه حل , کارشان را ادامه می دهند( واتز لاویک  , ویکلند  , و فیش  , ۱۹۷۴) . رشد تحقیقات درباره نقش واسطه ای ارزیابی و سبک شناختی در سال های اخیر موجب گسترش و توسعه دانش و کاربرد این نقش در عرصه سلامت روان گردیده است. یکی از جنبه های ارزیابی شناختی که در ادبیات تحقیق مطرح شده است سبک حل مسأله است ( هپنر و پیترسن  , ۱۹۸۲؛ نزو و پری  ۱۹۸۹) . [ ۱۴] .

ساختار شناختی حل مسأله 

در سال های اخیر پیگیریهای منظم در مورد ساختار شناختی که درحل مسئله درگیر است از طرف روان شناسان شناختی به عمل آمده است. در مدل های ارائه شده تأکید زیادی بر دانش موجود در ساختار حافظه و نیز بسیاری از شبکه های معنایی مربوط شده است. از جمله این مدلهای می توان از مدل حافظه گرینو  نام برد که پیوند مستقیم میان ساختار حافظه و حل مسئله را مطرح ساخت. بنابر دیدگاه وی حل مسئله ، اطلاعات ، تکنیک ها و ایده هائی را که می دانیم و از تجربه گذشته به خاطر می آوریم ، به بازی می گیرد.

حل مساله و مؤلفه های فراشناختی

حل مسئله به عنوان یک ضرورت اساسی به مهارتهای ذهنی نیاز دارد. اما ورای این مهارتهای ذهنی , موارد دیگری نیز وجود دارند. گانیه ( ۱۹۸۴ ؛ ترجمه : نجفی زند،۱۳۷۳) این موارد را به شرح زیر بر شمرده است :

۱ – فرایندهای تفکر که راهبردهای شناختی  نامیده می شوند. راهبردهای شناختی استفاده از متون مناسب ( مهارت های ذهنی ) را در زمان و ترتیب درست , امکان پذیر می سازند.

حل مسئله / تصمیم گیری

:حل مسئله سطح عمده ای از مهارت شناختی است و تفکری است که از مجموعه نگرش ها ، رفتارها و مهارت هایی که می تواند آموخته شود تشکیل می شود. این بخش از مهارت های زندگی شامل دو فرایند حل مسئله است. ۱ – فرایند خودکار یا اتوماتیک . ۲ – فرایند ارزیابی کننده , فرایند خودکار مربوط به روشی می شود که افراد مسائل خودشان را از طریق راهبردهای تجربه شده در گذشته حل می کنند

نظریه مقابله

مهمترین رویکرد در زمینه مقابله , نظریه تبادلی استرس لازاروس و فولکمن ( ۱۹۸۱) می باشد

( کاوانا , ۱۹۹۹). استرس , فرایند تعامل فرد و محیط است. در واقع , استرس یا عامل آن چندان مهم نیست , بلکه ارزیابی و تفسیر فرد از آن اهمیت دارد. در صورتی که فرد آن را بالاتر از توان ( و منابع ) خود ارزیابی کند , استرس رخ می دهد . اما بین عامل استرس و بروز پیامدهای آن , لازاروس و معتقد است متغیرهایی مانند تجربه, روش ها و منابع مقابله بعلاوه ویژگی های شخصیتی دخالت می کند (رایس, ۱۹۹۲).

سبک های مقابله , تعاریف , طبقه بندی

الف : تعاریف : فولکمن و لازاروس  ( ۱۹۸۰) یک تعریف بسیار جامع از مقابله ( به عنوان بخشی از نظریه تبادلی استرس ) ارائه کرده اند. آنها « مقابله » را تمام تلاش های شناختی و رفتاری دانستند که برای کنترل , کاهش یا تحمل خواست ها به کار گرفته می شوند. ای خواست ها  می تواند درونی یا برونی باشد. خواست های درونی , ممکن است پیامد ارزیابی های شناختی یا تعارض های عاطفی را منعکس سازد.

طبقه بندی شیو های مقابله :

بی لینگز و موس ( ۱۹۸۱) برای اولین بار, پاسخ های مقابله ای را بر اساس شیوه های مقابله  دسته بندی کردند: فعال یا اجتناب . ضمناً با تمرکز روی « پاسخ » می توان آنها را بر اساس « مسأله مدار » یا « هیجان مدار» بودن تقسیم بندی کرد. این دوگانگی , مسأله مدار در مقابل هیجان مدار , با مطالعه باوم , فلمینگ و سینگر  (۱۹۸۳) همخوان است. همچنین , این دوگانگی با مدل مقابله ابزاری در مقابل تسکین دهنده  فولکمن و لازاروس مشابه است ( رایس , ۱۹۹۲) .

منابع حمایتی مقابله :

منابع حمایتی می تواند فردی , اجتماعی یا فیزیکی باشد. منابع فردی شامل ویژگی ها یا نگرش هایی می شود که در بسیاری موقعیت ها , کمک کننده می باشد. مانند عزت نفس ,احساس کنترل و خود – کارآمدی  . منابع اجتماعی شامل روابط صمیمانه , شبکه های ارتباطی گسترده وحمایت اجتماعی می شود.

ادراک استرس در الگوی تبادلی   

دیدگاه های روان شناختی درباره استرس مانند , روان پویایی , یادگیری و شناختی متعدد است . الگوی تبادلی لازاروس  و همکاران ( ۱۹۸۴) استرس را به عنوان یک محرک محیطی یا یک پاسخ نگاه نمی کند بلکه آن را حاصل تعامل فرد با محیط می داند . لذا تفسیر فرد از حادثه مهم تر از خود حادثه یا واکنش فرد می گردد. بدین لحاظ استرس رابطه بین فرد و « محیط » است

افسردگی / سبک حل مساله

افرادی که مهارت حل مسأله دارند در مقایسه با افرادی که فاقد این مهارت هستند کمتر احتمال دارد افسرده شوند ( نزو , کالمرو رونان  ۱۹۸۶) . در مقایسه پاسخ های افراد افسرده و غیر افسرده به پرسشنامه رویارویی با افسردگی  یافته ها حاکی از آن بود ،که افراد غیر افسرده تلاش فعالانه ای برای سرگرم شدن , طلب حمایت و مشارکت در حل مسأله در هنگام احساس افسردگی انجام می دهند

حل مسأله / عزت نفس / منبع کنترل

در تحقیقی که توسط « ریدلورن  » ( ۱۹۹۵) انجام شد, رابطه مثبت و قوی بین عزت نفس بالا و منبع کنترل درونی در افراد مشاهده شد . همچنین بین منبع کنترل درونی , عزت نفس , انگیزش و حل مسئله نیز رابطه معنی دار و مثبت وجود دارد. ( تیلر , کندی  و دیگران ۱۹۹۵ به نقل از میرهاشمیان , ۱۳۷۷) . بیابانگرد

(۱۳۷۰) طی تحقیقی , رابطه بین عزت نفس , منبع کنترل و پیشرفت تحصیلی را مورد بررسی قرار داد و بین سه متغیر مذکور رابطه مثبت و قوی پیدا کرد.

استرس / عزت نفس   / منبع کنترل     

بعضی صفات شخصیتی مانند برونگرایی / درونگرایی , وبعضی ویژگی های شناختی مانند بدبینی / خوش بینی درکاهش یا تعدیل اثرات استرس تأثیر دارد.

صفات فوق پاسخ به استرس زاهای بالقوه و در نتیجه آسیب پذیر را تحت تأثیر قرارمی دهد. از آنجا که سطح فعالیت کورتیکال در افراد درونگرا , بالاست , حالت برانگیختگی بیشتری در موقعیت های استرس زا را نشان می دهند. همچنین آنها در مقایسه با افراد برون گرا نسبت به تحریک حساس تر می باشند.

استرس / افسردگی / حمایت اجتماعی

یکی از منابع مهم مقاومت در برابر استرس حمایت اجتماعی است , بررسی های پژوهشی نشان می دهند، که افرادی با داشتن سیستم های حمایت اجتماعی مناسب , کمتر از افرادی که سیستم حمایت اجتماعی ضعیفی دارند , افسرده و مضطرب بوده و از آنها در زندگی خوش بین ترند. بررسی های دیگر نشان می دهند

بحث و نتیجه گیری :

با استفاده از یافته های پژوهش حاضر در زمینه بررسی سبک های حل مساله دانشجویان افسرده و بهنجار با توجه به نتایج آماری به دست آمده و شواهد تحقیقات انجام شده در این عرصه وهمسویی نتایج پژوهش حاضر، با آنها به طو رکلی می توان نتیجه گیری کرد؛ که بین دانشجویان افسرده و بهنجار تفاوت های معنا داری در سبک حل مساله وجود دارد و دانشجویان مبتلا به افسردگی در مقابله با مسائل زندگی ، بیشتر از سبک های ناکارآمد حل مساله مانند ، احساس درماندگی در مقابل مشکلات ، عدم کنترل امور، ناتوانی در ابداع راه حل های جدید در موقعیت های مساله زا، عدم اعتماد به خود د رحل مساله و استفاده بیشتر از شیوه اجتناب به جای شیوه گرایش به مقابله استفاده می کنند. انتخاب سبک ناکارآمد وغیر سودمند در حل مساله بنوبه خود نه تنها موجب می گردد، که افراد افسرده از فرا گرفتن تجربیات شخصی محروم بمانند، بلکه گرفتار دور باطلی می شوند، که هر چه بیشتر بر شدت افسردگی آنان می افزاید

پیشنهادها

با توجه به نتایج مطالعه حاضر و شواهد جانبی پژوهش ، هم چنین نحوه بکارگیری یافته ها در زمینه های آموزشی و درمانی ، پیشنهادها در دو بخش جداگانه ارائه می گردد.

الف – پیشنهاد برای مؤسسات ، نهادها و مراکز آموزشی ، پژوهشی و درمانی

۱ – تهیه لوح های فشرده عناوین و چکیده های مطالعات دانشجویان جهت استفاده سایر پژوهشگران و تامین نیازهای مطالعاتی مؤسسات و سایر نهادهایی که بر حسب مورد می توانند از مطالعات انجام یافته بهره ببرند. این امر موجب تسهیل در امر پژوهش و تامین کننده منابعی می شود که مورد نیاز پژوهشگران است. ارائه لوح های فوق از سوی دانشگاه های کشور به نهادها و مؤسسات کشور معرف فعالیت های پژوهشی دانشگاه نیز خواهدشد .

منابع فارسی

آزاد ، حسین . ( ۱۳۷۵) . ، آسیب شناسی روانی . تهران ، انتشارات بعثت .

آقاجانی ، مریم . ( ۱۳۸۱) . ، بررسی تاثیر آموزش مهارت های زندگی بر سلامت روانی و منبع کنتر ل نوجوانان ، پایان نامه کارشناسی ارشد ، دانشگاه الزهرا ( س) .

ابراهیم بیگی ، حسن.(۱۳۷۵ ).، بررسی استرس و شیوه مقابله خانواده های دارای کودکان عقب مانده ذهنی ، پایان نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه آزاد اسلامی ، واحد تهران مرکز .

الیس ، آلبرت و هارپر ، رابرت .( ۱۳۷۷). ، زندگی عاقلانه ، ترجمه مهرداد فیروز بخت ، تهران : انتشارات رشد.

اتکینسون ، ریچارد .( ۱۳۷۳) . زمینه روانشناسی ، ترجمه براهنی و همکاران ، جلد ۱ و ۲ ، تهران : انتشارات رشد .

احمدی زاده ، محمد جواد . ( ۱۳۷۳). ، بررسی اثر بخشی آموزش مهارت حل مسئله بر برخی از ویژگی های شخصیتی نوجوانان تحت پوشش مراکز شبانه روزی بهزیستی ، پایان نامه کارشناسی  ارشد ، روانشناسی تربیتی ، دانشگاه علامه طباطبایی.

ارجمند ، الهام. ( ۱۳۸۲). ساخت و استاندارد کردن یک آزمون ایرانی برای سنجش خلاقیت ؛ پایان نامه کارشناسی ارشد روانشناسی عمومی . دانشگاه آزاد اسلامی واحد رودهن.

ارونسون ، الیوت. ( ۱۳۷۰) . روان شناسی اجتماعی ، ترجمه حسین شکر کن تهران : انتشارات رشد.

اسلامی نسب ، علی ، . (۱۳۷۳) . روان شناسی اعتماد به نفس ، تهران : انتشارات مهرداد .