مقايسه تفکر خلاقانه با موفقيت تحصيلي ميان دانشجويان رشته حسابداري دانشگاه آزاد اسلامي و دانشگاه‌هاي دولتي
 
بهمن بنيمهد
اشرف مهربان
 
چکيده
اين مقاله اثر تفکر خلاقانه بر موفقيت تحصيلي بين دو گروه از دانشجويان مقطع کارشناسي حسابداري دانشگاه آزاد اسلامي و دانشگاه‌هاي دولتي را بررسي و نتايج آن گروه‌ها را، با هم مقايسه مي‌نمايد. نمونه آماري پژوهش شامل ١١٥ دانشجو از دانشگاه‌هاي دولتي و ٢٢٤ دانشجو از دانشگاه آزاد اسلامي است. داده‌هاي پژوهش بر اساس پرسش نامه جمع آوري و آزمون فرضيه‌ها نيز بر اساس آزمون مقايسه مياانگين‌ها و آزمون همبستگي با استفاده از رگرسيون چند متغيره انجام شده است. نتايج پژوهش نشان مي‌دهد خلاقيت بر موفقيت تحصيلي اثرگذار است. دانشجوياني که داراي ديپلم رياضي هستند، خلاقيت و موفقيت تحصيلي بيشتري در مقايسه با ساير دانشجويان دارند. هم چنين خلاقيت و موفقيت تحصيلي در ميان دانشجويان دانشگاه‌هاي دولتي بيشتر از دانشجويان دانشگاه آزاد اسلامي است. هم چنين نتايج حاصل از تجزيه و تحليل رگرسيون چند متغيره، نشان مي‌دهد موفقيت تحصيلي در مقطع کارشناسي رشته حسابداري تابعي از نوع ديپلم،، تحصيل در دانشگاه دولتي، جنسيت و ميزان علاقه است.
واژه‌هاي کليدي: تفکر خلاقانه، موفقيت تحصيلي، حسابداري، دانشگاه آزاد اسلامي.

١- مقدمه
موفقيت تحصيلي دانشجويان، موضوع مهمي براي دانشگاه‌ها و موسسات آموزش عالي است. از آنجائي که در سالهاي اخير رشته حسابداري، از گسترش روز افزوني برخور دار بوده و در ميان رشته‌هاي دانشگاهي بيشترين جمعيت دانشجو را به خود اختصاص داده است، لذا موفقيت تحصيلي دانشجويان رشته حسابداري مي‌تواند موضوع با اهميتي براي سياست گذاران سيستم آموزش عالي و جامعه حرفه‌اي حسابداري باشد. بررسي موفقيت تحصيلي دانشجويان رشته حسابداري براي دانشگاه، مدرسان و نيز خود دانشجويان از بسياري جهات حياتي است و مي‌تواند براي سياست گذاري‌هاي مختلف در پذيرش دانشجويان و تغييرات در شيوه‌هاي تدريس موثر باشد (2009,Guney).
١- مقدمه
موفقيت تحصيلي دانشجويان، موضوع مهمي براي دانشگاه‌ها و موسسات آموزش عالي است. از آنجائي که در سالهاي اخير رشته حسابداري، از گسترش روز افزوني برخور دار بوده و در ميان رشته‌هاي دانشگاهي بيشترين جمعيت دانشجو را به خود اختصاص داده است، لذا موفقيت تحصيلي دانشجويان رشته حسابداري مي‌تواند موضوع با اهميتي براي سياست گذاران سيستم آموزش عالي و جامعه حرفه‌اي حسابداري باشد. بررسي موفقيت تحصيلي دانشجويان رشته حسابداري براي دانشگاه، مدرسان و نيز خود دانشجويان از بسياري جهات حياتي است و مي‌تواند براي سياست گذاري‌هاي مختلف در پذيرش دانشجويان و تغييرات در شيوه‌هاي تدريس موثر باشد (2009,Guney).


٢- مباني نظري و مروري بر پيشينه پژوهش
 اهميت تفکر خلاقانه براي موفقيت دانشجويان توسط دي وي  در دهه دوم قرن بيستم معرفي شد , Dewey) (١٩١٦. چهار دهه بعد از آن، بلوم  طبقه‌بندي و شکلي ساختار يافته براي مباني نظري تفکر خلاقانه ارائه نمود.

کراسر و لافر  (٢٠٠٧) براي ارتقاء تفکر خلاقانه دانشجويان رشته حسابداري تکاليفي مانند حل مسائل مرتبط با تفکر خلاقانه، گزارش نويسي و مهارت‌هاي اجتماعي را به دانشجويان واگذار نمودند. نتايج کار آن‌ها موجب افزايش تفکر خلاقانه دانشجويان رشته حسابداري شد و درک دانشجويان از حسابداري گسترش يافت.
٣- روششناسي پژوهش
تفاوت پژوهش حاضر با ساير پژوهش‌ها به ويژه پژوهش ذهبيون و احمدي در آن است که در پژوهش حاضر براي اندازه گيري تفکر خلاقانه، از پرسش نامه خلاقيت تورنس که حاوي ٦٠ سئوال است استفاده شده است. در حالي آن‌ها از پرسش نامه پيتر هاني استفاده کرده بودند. هم چنين مقاله حاضر موضوع تفکر خلاقانه را در دو گروه دانشجويان رشته حسابداري در دانشگاه‌هاي دولتي و آزاد اسلامي مورد بررسي قرار مي‌گيرد. در حالي که تحقيق ذهبيون و احمدي، به صورت موردي و جامعه آماري آن تنها رشته علوم تربيتي يک دانشگاه و آن هم دانشگاه آزاد اسلامي واحد خوراسگان بوده است.
لازم به توضيح است که اين پژوهش، اولين پژوهش در رشته حسابداري است که تفکر خلاقانه در دانشجويان رشته حسابداري را اندازه گيري مي‌نمايد.
نمونه آماري در اين پژوهش، دانشجويان مقطع کارشناسي رشته حسابداري دانشگاه آزاد اسلامي کرج، اسلام شهر، تهران مرکز و شهر ري و دانشجويان دانشگاه‌هاي دولتي امور اقتصادي، دانشگاه صنعت نفت و دانشگاه علامه طباطبايي مي‌باشند. قلمرو زماني پژوهش در سال تحصيلي ١٣٩٠- ١٣٨٩ است. در اين پژوهش تعداد ٥٠٠ پرسش نامه ميان دانشجويان رشته حسابداري دانشگاه‌هاي بالا به صورت تصادفي توزيع شد که ٣٣٩ پرسش نامه دريافت گرديد. در اين پژوهش از پرسش نامه تفکر خلاقانه تورنس که يکي از پرسش نامه‌هاي معتبر براي سنجش تفکر خلاقانه است، استفاده گرديده است.


تفکر خلاقانه : اين متغير از طريق پرسش نامه تفکر خلاقانه تورنس اندازه گيري مي‌شود. اين پرسش نامه شامل ٦٠ سئوال بوده و هر سئوال داراي سه الف، ب، ج گزينه است. نمره گزينه الف صفر، گزينه ب ١ و گزينه ج ٢ مي‌باشد. شخصي که گزينه ج را در همه سئوالات پاسخ داده است نمره خلاقيت او برابر ١٢٠ خواهد بود که بيشترين نمره خلاقيت را کسب مي‌نمايد.
جنسيت : يک متغير اسمي است که با مقدار يک و صفر نشان داده مي‌شود. يک براي جنسيت مرد و صفر براي جنسيت زن.
نوع ديپلم : يک متغير اسمي است که با مقدار يک و صفر نشان داده مي‌شود. اگر ديپلم دانشجو رياضي باشد مقدار آن يک و در غير آن صورت مقدار آن صفر است.
وضعيت تاهل : يک متغير اسمي است که با مقدار يک و صفر نشان داده مي‌شود. اگر دانشجو متاهل باشد مقدار آن يک و در غير آن صورت مقدار آن صفر است.
نوع دانشگاه: يک متغير اسمي است که با مقدار يک و صفر نشان داده مي‌شود. اگر دانشجو در دانشگاه آزاد تحصيل نمايد مقدار آن يک و در غير آن صورت مقدار آن صفر است.
وضعيت اشتغال : يک متغير اسمي است که با مقدار يک و صفر نشان داده مي‌شود. اگر دانشجو شاغل باشد مقدار آن يک و در غير آن صورت مقدار آن صفر است.
سن : يک متغير نسبي است که نشان دهنده سن شناسنامه‌اي دانشجو است.
ميزان علاقه : يک متغير فاصله‌اي است که با مقادير ١ تا ٥ نشان داده مي‌شود. مقدار ١ نشان دهنده ميزان علاقه خيلي کم، ٢ کم، ٣ متوسط، ٤ زياد و ٥ خيلي زياد است.
براي تحليل داده‌هاي اين پژوهش از روش آمار توصيفي، ضريب همبستگي پيرسون و آزمون مقايسه ميانگين‌ها استفاده شده است. پس از جمع آوري پرسشنامه‌ها اطلاعات خام آنها با استفاده از نرم افزار اکسل خلاصه و سپس بر اساس بسته نرم افزاري SPSS شماره ١٨ مورد بررسي قرار گرفته است.
٥- فرضيات پژوهش
فرضيه شماره ١: ميانگين موفقيت تحصيلي ميان دانشجويان دانشگاه آزاد اسلامي و دانشگاه دولتي برابر نيست.
فرضيه شماره ٢: ميانگين نمره تفکر خلاقانه ميان دانشجويان دانشگاه آزاد اسلامي و دانشگاه دولتي برابر نيست.
فرضيه شماره ٣: معدل دانشجويان با ديپلم رياضي و ديپلم غير رياضي باهم برابر نيست.
فرضيه شماره ٤: نمره تفکر خلاقانه دانشجويان داراي مدرک ديپلم رياضي و ديپلم غير رياضي باهم برابر نيست.
فرضيه شماره ٥: معدل دانشجويان مرد با معدل دانشجويان زن برابر نيست.
فرضيه شماره ٦: ميانگين نمره تفکر خلاقانه دانشجويان مرد با دانشجويان زن برابر نيست.
فرضيه شماره ٧: بين نمره تفکر خلاقانه و موفقيت تحصيلي در ميان دانشجويان داراي ديپلم رياضي رابطه معني دار وجود دارد.
فرضيه شماره ٨: بين نمره تفکر خلاقانه و موفقيت تحصيلي در ميان دانشجويان داراي ديپلم غير رياضي رابطه معني دار وجود دارد.
 ٦- نتايج پژوهش
آماره‌هاي توصيفي پژوهش نشان مي‌دهند که ٦٩ درصد دانشجويان بين ١٩ تا ٢٣ سال و ٢٣ درصد بين ٢٤ سال تا ٢٨ سال سن دارند و بقيه ساير گروه‌هاي سني را تشکيل مي‌دهند. هم چنين بيشترين معدل دانشجويان رشته حسابداري، يعني ٣٦.٦ درصد آن‌ها بين ١٢ تا ١٥ قرار دارد. هم چنين ٣٤.٥ درصد دانشجويان بين ١٥ تا ١٧ معدل دارند و معدل بالاي ١٧ نيز به ٢٨ درصد دانشجويان نمونه پژوهش تعلق دارد. توزيع نمره تفکر خلاقانه دانشجويان رشته حسابداري نشان ميدهد که هيچکدام از دانشجويان رشته حسابداري نمره بين ١١٠ تا ١٢٠ را کسب ننموده اند. تنها ١.٤ درصد دانشجويان نمره بين ١٠٠ تا ١١٠ را به دست آورده اند. هم چنين دانشجوياني که نمره پايين تر از نمره ٦٠ (ميانگين نمره خلاقيت بر اساس پرسش نامه تورنس ) را کسب نموده اند، مجموعا بالغ بر ١٢.٧ درصد هستند. ٣٢.٢ درصد دانشجويان نمونه پژوهش با بيشترين نمره خلاقيت در گروه نمره خلاقيت ٨٠ تا ٩٠ قرار دارند. ٢١.٥ درصد نمره خلاقيت بين ٨٠ تا ٩٠ و ١١.٨ درصد آن‌ها داراي نمره خلاقيت بين ٩٠ تا ١٠٠ هستند. يعني بيشتر دانشجويان داراي نمره خلاقيت متوسط و متوسط به بالا را در اختيار دارند تا نمره خلاقيت زياد و خيلي زياد.